Praca „na czarno”, czyli czym grozi zatrudnienie pracownika bez umowy?
Praca „na czarno” to potoczne określenie pracy, która jest wykonywana bez uprzedniego zawarcia jakiejkolwiek umowy łączącej strony – zarówno umowy o pracę jak i innej umowy cywilnoprawnej. Praca „na czarno” dla wielu z pracowników kojarzy się z większą ilością gotówki, w praktyce jednak konsekwencje zatrudnienia „na czarno” ponoszą obie strony tej nieuczciwej formy współpracy.
Jakie pracownik ponosi konsekwencje pracy „na czarno”?
Praca „na czarno”, a więc bez jakiejkolwiek umowy zagrożona jest oczywiście konsekwencjami podatkowymi, bo przecież od wynagrodzenia wypłacanego pod stołem nie zostają odprowadzane na przykład składki na ZUS. Praca „na czarno” jest obarczona również szeregiem innych konsekwencji – brak liczonego stażu pracy, brak ewentualnego zasiłku dla bezrobotnych czy brak uprawnienia do urlopu wypoczynkowego w okresie zatrudnienia.
Definicja pracy „na czarno”, a zatem pracy nielegalnej określona została w art. 2 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z tym przepisem, poprzez nielegalne zatrudnienie lub nielegalną inną pracę zarobkową rozumie się:
Definicja pracy „na czarno”, a zatem pracy nielegalnej określona została w art. 2 ust. 1 pkt 13 ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 roku o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Zgodnie z tym przepisem, poprzez nielegalne zatrudnienie lub nielegalną inną pracę zarobkową rozumie się:
a) zatrudnienie przez pracodawcę osoby bez potwierdzenia na piśmie w wymaganym terminie rodzaju zawartej umowy i jej warunków,
b) niezgłoszenie osoby zatrudnionej lub wykonującej inną pracę zarobkową do ubezpieczenia społecznego,
c) podjęcie przez bezrobotnego zatrudnienia, innej pracy zarobkowej lub działalności bez powiadomienia o tym właściwego powiatowego urzędu pracy;
Zatem praca „na czarno” to nie tylko praca bez umowy.
Grzywna dla pracownika?
Na osobie posiadającej status bezrobotnej spoczywa ustawowy obowiązek, aby w ciągu 7 dni od:
• podjęciu zatrudnienia,
• podjęcia innej pracy zarobkowej
• złożeniu wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej
• zaistnienia innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku
powiadomić urząd pracy. Jeżeli obowiązek ten nie zostanie przez osobę bezrobotną dopełniony, podlega ona karze grzywny od 500 do 5000 zł.
• podjęciu zatrudnienia,
• podjęcia innej pracy zarobkowej
• złożeniu wniosku o wpis do Centralnej Ewidencji i Informacji o Działalności Gospodarczej
• zaistnienia innych okoliczności powodujących utratę statusu bezrobotnego albo utratę prawa do zasiłku
powiadomić urząd pracy. Jeżeli obowiązek ten nie zostanie przez osobę bezrobotną dopełniony, podlega ona karze grzywny od 500 do 5000 zł.
Konsekwencje dla pracodawcy zatrudniania pracowników „na czarno” w świetle Nowego Ładu
Nowy Ład to także zmiany w zakresie nielegalnego zatrudniania. Wprowadzone zmiany mają „zachęcić” pracowników do dochodzenia swoich praw i nie wspierania szarej strefy. Wprowadzone zmiany obejmują zwolnienie z PIT przychodów pracownika z tytułu nielegalnego zatrudnienia, a także przychodów pracownika w części, w jakiej pracodawca nie ujawnił ich właściwym organom państwowym. Ponadto, pracodawca za każdy miesiąc nielegalnego zatrudnienia zobowiązany będzie doliczyć sobie przychód w wysokości równowartości minimalnego wynagrodzenia za pracę. Co ważne z punktu widzenia pracownika, pracodawca zatrudniający „na czarno” zobowiązany będzie do zapłacenia wszystkich zaległych składek ubezpieczeniowych, a zatem pracownik będzie miał pełne prawo do ubezpieczeń społecznych.
Nowe zmiany mają na celu przede wszystkim walkę z strefą. Zaproponowane korzyści dla pracowników mają skłonić ich do walki o godne warunki zatrudnienia i egzekwowanie swoich praw na linii pracodawca – pracownik.