19 lis

Zwolnienie podmiotowe a zwolnienie przedmiotowe z podatku od towarów i usług (VAT)

Duża część przedsiębiorców, która z jakichś względów chce bądź musi płacić podatek od towarów i usług (VAT), korzysta z możliwości z zaliczenia do kosztów uzyskania przychodu wydatków z tak wysokim VAT naliczonym, by VAT należny odprowadzany do urzędu skarbowego z tytułu sprzedaży był jak najmniejszy. Popularne jest obniżanie w ten sposób podatku należnego Skarbowi Państwa do zera, a nawet – przewyższanie sprzedaży kosztami, aby to urząd skarbowy musiał zwrócić przedsiębiorcy część VAT. Niestety ta ostatnia praktyka często wkracza w sferę nadużyć – mowa o rodzaju przestępczości gospodarczej, polegającej na wyłudzaniu podatku VAT, co potocznie nazywa się zjawiskiem „mafii VAT-owskiej”. Nie wszyscy przedsiębiorcy muszą jednak w ogóle mieć do czynienia z podatkiem od towarów i usług.

Ci, których podatek VAT nie dotyczy, to przedsiębiorcy zwolnieni z tego podatku na podstawie przepisów Ustawy z dnia 11 marca 2004 roku o podatku od towarów i usług (Dz.U. 2004 Nr 54 poz. 535). Wyróżnia się tam zwolnienie podmiotowe oraz zwolnienie przedmiotowe z VAT.

Zwolnienie podmiotowe

Ten typ zwolnienia jest związany z wysokością przychodu danego przedsiębiorcy. Bierze się tutaj pod uwagę wartość sprzedaży w poprzednim roku podatkowym. Obecnie granica wynosi 200 000 zł i nie zalicza się do niej samego podatku VAT od sprzedaży oraz:

  • wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów oraz sprzedaży wysyłkowej z terytorium kraju oraz sprzedaży wysyłkowej na terytorium kraju
  • odpłatnej dostawy towarów i odpłatnego świadczenia usług, zwolnionych od podatku na podstawie art. 43 ust. 1 (Ustawy o podatku od towarów i usług) lub przepisów wydanych na podstawie art. 82 ust. 3, z wyjątkiem:
    • transakcji związanych z nieruchomościami,
    • usług, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 7, 12 i 38-41
    • usług ubezpieczeniowych, jeżeli czynności te nie mają charakteru transakcji pomocniczych
  • odpłatnej dostawy towarów, które na podstawie przepisów o podatku dochodowym są zaliczane przez podatnika do środków trwałych oraz wartości niematerialnych i prawnych podlegających amortyzacji

Ważne, że jeśli przedsiębiorca rozpoczyna swoją działalność w trakcie roku podatkowego, to może skorzystać ze zwolnienia podmiotowego z VAT jeśli oszacuje, że wartość sprzedaży nie przekroczy odpowiedniej części do granicy 200 000 zł, przypadającej na pozostałą część tego roku podatkowego.

Co więcej, przedsiębiorca może też dobrowolnie zrzec się zwolnienia podmiotowego – informując o tym pisemnie właściwego naczelnika urzędu skarbowego, a zrzeczenie to nie jest ostateczne.

Są jednak sytuacje, kiedy mimo nieprzekroczenia progu wartości sprzedaży i mimo braku zrzeczenia się zwolnienia, przedsiębiorca nie może z niego skorzystać. Dotyczy to podmiotów:

  • dokonujących dostaw:
    • towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy o VAT, tj. wyrobów (złomu) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali
    • towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:
      • energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0)
      • wyrobów tytoniowych
      • samochodów osobowych, innych niż wymienione w lit. e), zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji
    • budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a) i b)
    • terenów budowlanych
    • nowych środków transportu
  • świadczących usługi:
    • prawnicze
    • w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego
    • jubilerskie
  • nieposiadających siedziby działalności gospodarczej na terytorium kraju

Zwolnienie przedmiotowe

Takie zwolnienie dotyczy licznych, wymienionych w Ustawie o podatku od towarów i usług czynności, stanowiących katalog zamknięty (Art. 43 ust. 1) – m.in. część usług medycznych, opieki społecznej, nauczania języków obcych, zakwaterowania. Muszą jednak kwalifikować się one do jednej z kilku kategorii czynności, określonych w art. 5 ust. 1:

  • odpłatna dostawa towarów i odpłatne świadczenie usług na terytorium kraju
  • eksport towarów
  • import towarów na terytorium kraju
  • wewnątrzwspólnotowe nabycie towarów za wynagrodzeniem na terytorium kraju
  • wewnątrzwspólnotowa dostawa towarów

Tak w przypadku zwolnienia podmiotowego, jak i przedmiotowego, przedsiębiorca na wystawianych przez siebie fakturach obowiązany jest wskazać stawkę VAT „zwolniony” (zw) oraz podstawę stosowanego zwolnienia (w sekcji „Uwagi”).

 

Opracował: Patryk Szulc
Źródło: Inf. własna