Mobbing w miejscu pracy – jak go rozpoznać i jak się bronić?

Mobbing to zjawisko, które niestety wciąż jest obecne w wielu miejscach pracy. Polega na długotrwałym i systematycznym nękaniu lub zastraszaniu pracownika, co prowadzi do pogorszenia jego samopoczucia, obniżenia efektywności i często kończy się odejściem z pracy. Zgodnie z polskim Kodeksem pracy (art. 943), mobbing jest działaniem lub zachowaniem dotyczącym pracownika lub skierowanym przeciwko niemu, polegającym na uporczywym i długotrwałym nękaniu lub zastraszaniu, wywołującym u niego zaniżoną ocenę przydatności zawodowej oraz mającym na celu lub skutkującym poniżeniem, ośmieszeniem, izolacją lub wyeliminowaniem go z zespołu.

Jak rozpoznać mobbing?

Rozpoznanie mobbingu może być trudne, zwłaszcza że czasem przełożeni lub współpracownicy maskują swoje działania jako „motywowanie do pracy” lub „konstruktywną krytykę”. Oto kilka typowych oznak mobbingu:

1. Izolacja — celowe ignorowanie pracownika, wykluczanie go z informacji i spotkań służbowych.
2. Podważanie kompetencji — ciągła krytyka, przydzielanie zadań poniżej kwalifikacji lub odwrotnie — nierealistycznie trudnych.
3. Publiczne upokarzanie — wyśmiewanie, nieuzasadniona krytyka przy innych pracownikach.
4. Groźby i zastraszanie — bezpośrednie lub pośrednie groźby utraty pracy, kar finansowych lub inne formy nacisku.

Co mówi prawo?

Polskie prawo nakłada na pracodawców obowiązek przeciwdziałania mobbingowi. Jeśli pracownik padł ofiarą mobbingu, ma prawo do:

1. Odszkodowania — w przypadku rozwiązania umowy z powodu mobbingu pracownik może żądać odszkodowania od pracodawcy.
2. Zadośćuczynienia — jeśli mobbing spowodował rozstrój zdrowia (np. depresję), pracownik może ubiegać się o dodatkowe świadczenia.

Jak się bronić?

1. Dokumentowanie — zbieraj dowody, takie jak maile, wiadomości czy notatki ze spotkań.
2. Zgłoszenie do pracodawcy — warto najpierw poinformować dział HR lub bezpośredniego przełożonego, chyba że to oni są sprawcami.
3. Państwowa Inspekcja Pracy — jeśli pracodawca ignoruje problem, można złożyć skargę do PIP.
4. Pozew sądowy — ostatecznością jest pozew o odszkodowanie za mobbing.

Podsumowanie

Mobbing to poważne naruszenie praw pracowniczych i godności człowieka. Warto znać swoje prawa i nie bać się szukać pomocy. Jeśli doświadczasz mobbingu, nie zostawaj z tym sam – wsparcie znajdziesz zarówno u specjalistów, jak i w odpowiednich instytucjach.