Zmiany w fundacjach rodzinnych i IP Box – więcej obciążeń, ale i nowe wymogi
W ostatnich tygodniach Ministerstwo Finansów ogłosiło projekt zmian dotyczących fundacji rodzinnych oraz preferencyjnego opodatkowania dochodów z tzw. IP Box. Choć zmiany te miały na celu uproszczenie systemu podatkowego, ich zapowiedzi budzą wątpliwości i kontrowersje. Prawnicy oraz eksperci wskazują, że nowe regulacje mogą wprowadzić więcej komplikacji, niż korzyści, a sprzeczne z wcześniejszymi zapowiedziami deregulacyjnymi działania mogą wpłynąć na przedsiębiorców i instytucje, takie jak fundacje rodzinne.
Fundacje rodzinne – uszczelnienie i danina solidarnościowa
Jedną z najważniejszych zmian, nad którą obecnie pracuje Ministerstwo Finansów, jest tzw. uszczelnienie zasad opodatkowania fundacji rodzinnych. Celem tego działania jest ograniczenie możliwości nadużyć podatkowych, które mogą pojawić się w ramach tej formy struktury. Fundacja rodzinna stała się popularnym narzędziem zarządzania majątkiem, szczególnie w kontekście planowania sukcesji i zarządzania dziedzictwem. Jednak, jak zauważył wiceminister finansów Jarosław Neneman, pojawiły się obawy, że niektóre podmioty wykorzystują ten instrument do unikania opodatkowania.
Rząd zapowiedział, że świadczenia wypłacane beneficjentom fundacji rodzinnej, podobnie jak dochody z tzw. IP Box, będą podlegały tzw. daninie solidarnościowej. To oznacza, że beneficjenci fundacji, którzy otrzymują świadczenia przekraczające 1 milion złotych, będą musieli zapłacić 4% podatek od nadwyżki powyżej tej kwoty. Dodatkowo, dochody uzyskane z fundacji rodzinnej będą objęte obowiązkiem rozliczenia tzw. podatkiem CFC, czyli podatkiem od zagranicznych spółek kontrolowanych, w przypadku gdy fundacja będzie kontrolować zagraniczne aktywa.
Choć uszczelnienie przepisów może być konieczne, by zapobiec nadużyciom, eksperci podkreślają, że tego typu zmiany mogą naruszyć wcześniejszy konsensus, który miał zostać osiągnięty po trzech latach funkcjonowania ustawy o fundacjach rodzinnych. Co więcej, proponowane zmiany wydają się sprzeczne z zapowiedziami rządu dotyczącymi deregulacji i uproszczeń podatkowych, które miały ułatwić życie przedsiębiorcom.
IP Box – nowe wymagania, nowe wyzwania
Kolejną zapowiadaną zmianą w systemie podatkowym jest modyfikacja ulgi IP Box, która dotyczy przedsiębiorców prowadzących działalność badawczo-rozwojową (B+R) i wynalazców. IP Box pozwala na opodatkowanie dochodów z kwalifikowanego IP (własności intelektualnej) stawką 5%, co stanowi dużą ulgę dla firm innowacyjnych. W nowym projekcie pojawia się jednak dodatkowy warunek – aby skorzystać z tej ulgi, przedsiębiorca będzie musiał zatrudniać pracowników.
Jest to zmiana, która wzbudza kontrowersje wśród ekspertów. Z jednej strony, wprowadzenie wymogu zatrudniania osób może zmniejszyć liczbę przedsiębiorców korzystających z IP Box, zwłaszcza tych działających w małych i średnich firmach. Z drugiej strony, pomysł ten może również motywować firmy do zatrudniania specjalistów w dziedzinie innowacji, co w dłuższej perspektywie może sprzyjać rozwojowi polskiego sektora B+R.
Danina solidarnościowa i inne zmiany
Zmiany wprowadzające daninę solidarnościową obejmą również dochody opodatkowane w ramach IP Box. Nowe przepisy przewidują, że przedsiębiorcy korzystający z tej ulgi będą musieli zapłacić dodatkowy 5-procentowy podatek od dochodu uzyskanego z kwalifikowanego IP. Zgodnie z nowymi regulacjami, projekt ma także rozszerzyć zakres stosowania tego podatku na inne świadczenia, takie jak zapomogi czy odszkodowania.
Oprócz tego, Ministerstwo Finansów przewiduje zmiany dotyczące przekształceń spółek oraz obniżenia wartości udziałów czy akcji w firmach. Ustawa ma także wprowadzić zmiany w zakresie odliczania podatku dochodowego przez komplementariuszy spółek komandytowych oraz komandytowo-akcyjnych.
Konkluzje – czy zmiany ułatwią życie przedsiębiorcom?
Choć zapowiedzi Ministerstwa Finansów dotyczące fundacji rodzinnych i IP Box mogą wprowadzić pewne uproszczenia, eksperci wskazują na ich sprzeczność z wcześniejszymi zapowiedziami deregulacyjnymi. Uszczelnienie zasad opodatkowania fundacji rodzinnych oraz dodatkowe wymagania dla przedsiębiorców korzystających z ulgi IP Box mogą wprowadzić więcej komplikacji niż uproszczeń, a także narazić przedsiębiorców na dodatkowe obciążenia podatkowe.
Zmiany te wprowadzają jednak także pewne korzyści – zrównanie sytuacji podatkowej osób otrzymujących świadczenia z fundacji rodzinnych, zwolnienie od podatku odszkodowań w ramach franszyzy redukcyjnej czy objęcie ulgą wydatków termomodernizacyjnych to przykłady nowych przepisów, które mogą okazać się korzystne dla przedsiębiorców i organizacji pozarządowych.
Mimo to, przedsiębiorcy i eksperci apelują o większą stabilność przepisów i wyjaśnienie wątpliwości dotyczących nowych wymogów, aby nie wprowadzać niepotrzebnego chaosu w systemie podatkowym. Czas pokaże, jak te zapowiedzi przełożą się na rzeczywistość i jakie będą ich długofalowe skutki.